ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΚΑΙ ΦΤΩΧΟΙ

Υπάρχουν, άραγε, στον κόσμο δυο ράτσες ξεχωριστές; Αυτοί που γεννιούνται για να είναι πλούσιοι κι αυτοί που είναι προορισμένοι να παραμείνουν για πάντα φτωχοί;

Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος μας διηγείται μια ιστορία δύο καλών φίλων από τη Ζάκυνθο, που μεγαλώνουν μαζί στο νησί τους κι έπειτα σπουδάζουν στην Αθήνα, ακολουθώντας, όμως, ο καθένας διαφορετική πορεία. Από τη μία, Ο Πώπος Δαγάτορας, μοναχοπαίδι ευκατάστατης οικογένειας ξυλεμπόρων, σπουδάζει για να ακολουθήσει πανεπιστημιακή σταδιοδρομία. Από την άλλη, ο Αντώνης Ρουκάλης, παιδί ξεπεσμένης αριστοκρατικής οικογένειας, που στο τέλος καταφέρνει να ανελιχθεί και πάλι κοινωνικά.

Δύο νέοι, μαζί από παιδιά, γείτονες, συμμαθητές, που, από ένα σημείο και μετά, οι δρόμοι τους χωρίζουν. Παραμένουν φίλοι, αλλά ανάμεσά τους ορθώνεται ένα τείχος, δημιουργείται ένα αγεφύρωτο χάσμα. Φαίνεται πως, τελικά, οι αξίες του ενός είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με τις αξίες του άλλου: από τη μία η κοινωνική καταξίωση και η επιτυχία, αποτέλεσμα προσοδοφόρου δραστηριότητας, και από την άλλη η κοινωνική «αποτυχία», αποτέλεσμα οικονομικής καταστροφής. Δύο παράλληλες ιστορίες ζωής που γεννούν ερωτήσεις, τις απαντήσεις των οποίων οι ήρωες δε σταματούν να αναζητούν.

Το έργο ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΚΑΙ ΦΤΩΧΟΙ, μαζί με τα μυθιστορήματα ΤΙΜΙΟΙ ΚΑΙ ΑΤΙΜΟΙ και ΤΥΧΕΡΟΙ ΚΑΙ ΑΤΥΧΟΙ εντάσσονται στην «κοινωνική τριλογία» και θεωρούνται από τα σημαντικότερα έργα του Γρηγορίου Ξενόπουλου. (Από τον εκδότη)

«Μη γελασθη κανείς από τους αναγνώστας μας να πη: «Είνε μυθιστόρημα. Εγώ δεν διαβάζω μυθιστορήματα. Δεν θα το διαβάσω». ΟΙ ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΚΑΙ ΦΤΩΧΟΙ είνε μια πρωτοτυπωτάτη κοινωνική μελέτη, που κάθε άνθρωπος μορφωμένος, ενδιαφερόμενος για κοινωνικά ζητήματα, θα σκεφθή πολλά αν την διάβαση. Αλλά μη γελασθή και κανείς να πη: «Είνε κοινωνική μελέτη. Εγώ θέλω μυθιστόρημα να διασκεδάσω. Δεν θα το διαβάσω». Οι ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΚΑΙ ΦΤΩΧΟΙ είνε τέλειο μυθιστόρημα, από τα τερπνότερα, τα διασκεδαστικότερα και τα συγκινητικώτερα, που εδιαβάσατε ποτέ.» [Αναγγελία της δημοσίευσης στην εφημ. Έθνος, φ. 27 Δεκεμβρίου 1918.]